"یا زهرا 3" جدیدترین سامانه پدافندی ایران

به گزارش خبرنگار دفاعی - امنیتی باشگاه خبرنگاران، سامانه پدافند هوایی موشکی بردکوتاه "یازهرا3"ساخت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، یکی از آخرین دستاوردها در زمینه رفع نیازهای پدافندی کشور به صورت بومی است.

این سلاح پدافندی قابلیت شناسایی، ردیابی و انهدام اهداف هوایی مانند انواع هواپیما، بالگرد و پهپاد را در برد کوتاه دارد.

سامانه متحرک پدافند هوایی یا زهرا(س) قابلیت اتصال به شبکه پدافندی کشور را دارد و قادر است در هر موقعیتی استقرار یافته و به طور موثری ماموریت خود را انجام دهد.

قابلیت درگیری با چند هدف و انهدام آنها به طور همزمان، سرعت عمل بالا و ردیابی کاملا خودکار را از دیگر ویژگی‌های این سامانه پدافندی است.

"یا زهرا 3" سامانه‌ای کاملا بومی است که نیاز دفاعی آن توسط قرارگاه پدافند هوایی به صنعت هوایی کشور مطرح شده است و از مزایای  این سامانه راکتی می‌توان به متحرک و تاکتیکی بودن آن اشاره کرد؛ از دیگر مشخصات بارز این سامانه، استقرار آن در شرایط آب و هوایی مختلف است.

اولین محصول پروژه  «یا زهرا» در تابستان سال 1377 در یک نمایشگاه دستاوردهای دفاعی به نمایش گذاشته شد که شامل موشک و کپسول حمل و پرتاب آن بود و  پس از آن در نمایشگاه‌های متعددی موشک این سامانه با نام «شهاب ثاقب» در معرض دید قرار گرفت به‌طوری‌که در نمایشگاه دائمی وزارت دفاع جای ثابتی به آن اختصاص یافت.

این سامانه برای کشف هدف از رادار تک پالس با برد آن به 19.2 کیلومتر استفاده و هم‌زمان 30 هدف را کشف و 12 مورد را ردگیری می‌کند.

موشک ساخته شده در قالب پروژه یازهراء، یعنی شهاب ثاقب با طول 2.93 متر و وزنی حدود 84(یا 85.1) کیلوگرم،  740 (یا750) متر بر ثانیه سرعت دارد.

سامانه"یا زهرا3" در برابر اهداف با سرعت 400 متر بر ثانیه(1.17 ماخ در ارتفاع پائین) و دمای(25 درجه سانتیگراد) 500 تا 8600 متر و در برابر اهدافی با سرعت 300 متر بر ثانیه(0.88 ماخ در شرایط فوق) 10 کیلومتر برد دارد؛برد این سامانه در برابر بالگردها نیز 11 کیلومتر است.

این موشک با اهدافی تا سقف پرواز 5500 متر و بیشینه سرعت 440 متر بر ثانیه(1.3ماخ) درگیر می‌شود.

کمترین ارتفاع درگیری با هدف در نمونه‌های اولیه سامانه کروتال در حدود 30 متر بوده که در مدل‌های جدیدتر به حدود 15 متر یا کمتر کاهش یافته و قابلیت این سامانه در درگیر شدن با موشک‌های کروز را بسیار افزایش داده است.

اعلام آغاز به کار خط تولید سامانه یازهرا که کاملترین سامانه‌های جانبی تصویری، حرارتی و لیزری را دارد و سامانه پرتاب آن نیز با نمونه‌های چینیمتفاوت‌ است کمک شایانی به افزایش توان پدافند هوایی کشور و گسترش پوشش آن در مناطق مختلف می‌کند.

نمونه رونمایی شده سامانه یازهرا دارای پرتابگر نیمه متحرک(کششی) است که رادار تعقیب هدف، آنتن ارسال فرامین به موشک و چندین سامانه اپتیکی، حرارتی و لیزری روی آن دیده می‌شود، این پرتابگر اتاقک کوچک‌تری برای خدمه و سامانه‌های پردازشی نسبت به نمونه‌های چینی و فرانسوی دارد که احتمالاً به دلیل استفاده حداکثری از سامانه‌های پردازش و نمایش دیجیتال در کابین آن است.

در این سامانه علاوه بر حس‌گرهای ردگیری تصویری و حرارتی، مسافت‌یاب لیزری نیز به کار گرفته شده که مجموعه این امکانات موجب می‌شود در شرایط جوی متنوع بتوان از این سامانه کارایی بالا گرفت.

برد این سامانه‌های جانبی همچون رادار نیز بیشتر از برد نهایی موشک یعنی 11 تا 12 کیلومتر است تا زمان کافی برای آماده سازی مقدمات شلیک فراهم شده و همچنین موشک تا بیشترین برد ممکن هدایت شود.

در صورت نیاز به عمل کردن سامانه به صورت پسیو یا غیرفعال که با روشن نکردن رادار ممکن می شود، سامانه های اپتیکی و لیزری جوابگوی نیاز هدفیابی و هدایت موشک خواهند بود که با مسافت یابی لیزری، بهترین زمان برای شلیک موشک و تضمین دقت بالای اصابت ایجاد می شود.

هر یک از روش های هدایتی در سامانه یازهرا امکان هدفگیری و هدایت تمام خودکار را با توجه به الگوریتم های بهبود یافته و با کمک سامانه های بومی تشخیص دوست از دشمن یا IFF دارد.

همچنین سامانه های مخابراتی و خطوط امن انتقال داده امکان بهره برداری از اطلاعات تولید شده توسط رادارهای دوربرد و برد متوسط اکتیو و پسیو موجود در شبکه پدافند هوایی کشور را به عنوان آشکارساز اولیه ممکن می سازد در نتیجه کار ردگیری هدف با اطلاع از سمت و جهت تهدیدات موجود در آسمان با سرعت بیشتری آغاز شده و با کاهش بار سامانه های پردازشی به نتیجه بهتری هم می رسد.

آنطور که در سخنان رسمی عنوان شده سامانه جدید یازهرا امکان درگیر شدن با چندین هدف را به طور همزمان دارد. این قابلیت تأثیر شگرفی بر افزایش توان پدافندی دارد زیرا با تعداد کمتری سامانه امکان درگیری با تعداد هدف مشخص در یک منطقه فراهم شده و سامانه های اضافی امکان استقرار در نواحی دیگر و گسترش پوشش پدافندی را می یابند.

به‌علاوه هزینه‌های و زحمات عملیاتی برای برقراری میزان مشخصی از پوشش هوایی، ایجاد امنیت مواضع پدافندی کاهش یافته و درگیری با حجم حملات گسترده‌تری ممکن می‌شود، باید گفت این توانمندی تنها به مدد بهره‌مندی از سامانه‌های پردازشی قدرتمند و هوشمند و الگوریتم‌های هوشمند اکتساب هدف میسر می‌شود.

سامانه "یا زهرا3" هم به دلیل تولید بومی و هم به دلیل استفاده از روش‌های هدایتی فرمان به خط دید خودکار به جای استقرار یک سامانه تمام خودکار راداری در موشک از قیمت تمام شده کمتری برخوردار بوده و امکان به کارگیری تعداد بالایی از آن فراهم می‌شود.

در واقع این سامانه می‌تواند فاصله عملیاتی تسلیحات توپخانه‌ای را با سامانه‌هایی با برد متوسط رو به پائین نظیر سام-6 به خوبی پوشش دهد.

پروژه "یا زهرا 3" حلقه خودکفایی در طراحی و تولید سامانه‌های پدافند هوایی برد کوتاه را در کشورمان تکمیل و کشور را در رسیدن به اقتدار و بازدارندگی پیش برد به‌گونه‌ای که وزیر دفاع در مراسم افتتاح خط تولید این سامانه اظهار داشت: به برکت انقلاب اسلامی ایران و همت دانشمندان و متخصصان وزارت دفاع امروز صنعت دفاعی جمهوری اسلامی ایران از حیث تنوع تولیدات دفاعی جزو پنج کشور اول دنیا به شمار می‌رود و این توانمندی موجب شده است تحریم‌های همه‌جانبه دشمنان، خللی در روند اقدامات و فعالیت های صنایع دفاعی کشورمان ایجاد نکند.

منبع: باشگاه خبرنگاران